Monument Nunspeet

Deel 3
De eerste oorlogsjaren

het gewone leven herstelde zich snel

Het gewone leven herstelde zich snel

Het gewone leven in Nunspeet zou zich weer snel herstellen. Al veranderde er natuurlijk wel het een en ander. De burgemeester kondigde op 15 mei 1940 in een speciale uitgave heel wat maatregelen af. Het waren er negentien. Zo moest de Duitse zomertijd ingevoerd worden. Iedereen moest zijn klokken 1 uur en 40 minuten vooruit zetten (publicatie 1). De straatverlichting bleef nog tot nadere aankondiging gedoofd en de voorschriften voor de verduistering bleven gehandhaafd (publicatie 15). Men moest zuinig zijn met het gebruik van levensmiddelen en het werd het noodzakelijk gevonden dat een ieder zoveel mogelijk groenten verbouwde (publicatie 17). De landbouwers moesten voor vrijdag 17 mei ’s middags drie uur opgave verstrekken bij de plaatselijke Boerenbonden van de bij hen aanwezige vooraad rogge en aardappelen (publicatie 2). Publicatie 6 gaf aan dat alle openbare en bijzondere scholen weer op vrijdag 17 mei moesten beginnen.
Publicatie 11:

De Burgemeester van Ermelo maant in het algemeen belang en ter verzekering van de openbare orde ieder aan, rustig aan de arbeid te gaan. Door herstel van het gewone gemeenschapsleven, wordt ons aller belang het beste gediend en helpt men de overheid in deze dagen in het uitvoeren van haar zware taak.

In publicatie 13 werd bepaald, dat alcoholhoudende drank niet verkocht, niet geschonken en niet gedronken mocht worden. Op overtredeing werden strenge straffen gesteld.
Publicatie 18:

De Burgemeester van Ermelo maakt bekend, dat het zeer ongewenst is publicaties te doen betreffende eventuele gesneuvelden en vermisten. Dergelijke mededelingen zullen uitsluitend geschieden vanwege de plaatselijke overheid. In de droevige omstandigheden, waarin menigeen verkeert, hoede men zich voor het verspreiden van valse of tendentieuse berichten in deze.

Het gewone leven hernam zijn gang. De belangrijkste zorg was de ontwikkeling van het toerisme. Voor 10 mei liep het goed met de aanvragen voor een vakantieverblijf in de komende zomer. Men rekende op een druk seizoen. Het had er alle schijn van dat het op de Veluwe nog drukker zou zijn dan in het seizoen van 1939.
Na 10 mei was men pessimistisch over de ontwikkeling van het toerisme op de Veluwe.

Er heeft zich in den lande geheel ten onrechte een opinie verbreid als zouden de toestanden op de Veluwe nog abnormaal zijn, ietwat gevaarlijk zelfs, of gedrukt door de Duitse bezetting. Het gevolg daarvan is geworden, dat velen, die reeds aanvragen voor zomerverblijf op de Veluwe hadden gedaan, hun afspraak hebben teruggenomen. Hierdoor dreigen hotel- en pensionhouders ernstig te worden gedupeerd. Wat te meer jammer is, daar de bedoelde mening geheel onjuist is.

De hotel- en pensionhouders hadden met de mobilisatie in september 1939 al een tegenslag gehad, omdat gasten overhaast vertrokken of niet kwamen. Met de Pinksterdagen 1940 (11 en 12 mei) waren er nauwelijks gasten geweest en als het komende zomerseizoen nu ook nog slecht zou worden, dan zouden diverse bedrijven en leveranciers daardoor in de problemen komen.
Er werd dus een actie opgezet om aan te tonen dat het op de Veluwe volkomen rustig was en dat men weinig merkte van de Duitse bezetting.

De bevolking leeft kalm voort en arbeidt vreedzaam alsof er geen oorlog is. Waar eenige versperringen zijn geweest, zijn ze weggeruimd. Hotels en pensions zijn normaal gereed om gasten te ontvangen. De verkeersaanwijzingen die wegens de omstandigheden tijdelijk waren weggenomen, zijn weer overal geplaatst en het verkeer is al weer veel verbeterd. Hierbij komt dat de Veluwe in deze maanden in haar volle pracht staat en dat zij vacantiemensen en rustbehoevenden een heerlijk, kalmeerende verblijf  kan aanbieden. Er is geen enkele reden waarom zij, die dat doen kunnen, niet naar de Veluwe zouden gaan voor de recreatie.

De reclamezuil met het opschrift “Welkom, vreemdeling” werd in Nunspeet weer in het plantsoen voor het station geplaatst. Het vreemdelingenseizoen was voor Nunspeet begonnen.
Er komen wel wat bijzondere gasten. Op donderdag 25 juli 1940 arriverent op het station in Nunspeet met een extra trein ongeveer 400 kinderen uit Rotterdam. Comités hebben zich ingezet om Rotterdamse kinderen na de verschrikkingen van het bombardement op 14 mei even de aangebrachte verwoesting van hun stad tijdelijk te doen vergeten.
In de speeltuin van café “’t Vosje” krijgen ze een traktatie. Daarna worden de kinderen voor de omgeving van Nunspeet verder vervoerd en de kinderen voor Nunspeet door het dames-comité, geholpen door padvinders naar hun pleegouders gebracht. Naar Elspeet gaan er 50 en naar Vierhouten 19.
Pesie’s Bad laat de kinderen gratis zwemmen en de voetbalvereniging NSC (Nunspeetsche Sport Club) houdt op woensdag 7 augustus de kinderen bezig.

Van de ruim 130 kinderen waren er pl. m. 125 om 2 uur aanwezig. Men wandelde daarna naar het sportveld, mooi gelegen tusschen de bosschen, aan de Gerard Vethlaan. Zeer gezellig werden de kinderen hier eenige uren met spelletjes bezig gehouden, en het bleek dat geheel deze grote kinderkring zich uitstekden vermaakte. Het damescomité tracteerde op een verfrissende ijsco en een ingezetene bood een groote zak met toffee’s aan. Het bestuur en de deelnemers hadden het plan volgende Woensdag op dezelfde plaats nogmaals de kinderen een ontspanningsmiddag aan te bieden.

Die tweede middag werd overigens wegens minder goed weer tot vrijdag uitgesteld. Woensdag 21 augustus werd een afscheidsmiddag gehouden en op vrijdag 23 augustus vertrokken de meeste kinderen weer naar Rotterdam. Het was een grote drukte op het Nunspeetse station. De kinderen werden uitgeleide gedaan door hun pleegouders en nieuw verkregen vriendjes of vriendinnetjes. De trein was te laat en vertrok om ongeveer kwart voor vier. Om acht uur waren de kinderen in Rotterdam. De NCRV was aanwezig om via de radio verslag van de aankomst te kunnen doen.
In november kwam bij het comité een brief van de burgemeester van Rotterdam, waarin dank werd gebracht aan allen die hadden meegewerkt om de kinderen een heerlijke vakantie te bezorgen.

Het gewone zomerse leven ging ook gewoon door. De “Harmonie” gaf op een aantal donderdagavonden concerten bij het gemeentehuis voor de zomergasten. D. W. L. Milo hield wekelijks concerten op het orgel van de Gereformeerde kerk. Milo was eerder organist van de Kloppersingelkerk in Haarlem geweest.
Het weer was niet zo best. De krant van 24 augustus vermeldde:

De aanhoudende regen die de gewassen geen goed doet is wel een teleurstelling voor de vele alhier verblijvende gasten. Elke dag is even ongestadig en van het maken van mooie wandelingen of fietstochten kan weinig sprake zijn. Voor onze pensiongasten zouden eenige weken van zomerwarmte een ware uitkomst zijn.

De busdienst Nunspeet – Elburg werd per 1 november 1940 opgeheven. Elburg – Zwolle zou in beperkte mate blijven rijden. Benzinegebrek noopte tot deze maatregel. Pech dus voor de vele scholieren die in de wintermaanden nu juist gebruik maakten van deze busdienst.

Het Kantongerecht in Harderwijk behandelde diverse zaken. Op 5 november kwam o.a. G. S. uit Elspeet voor een tweetal zaken bij de kantonrechter.  

Da’s gemakkelijk, wijl het in een moeite doorgaat. Ten eerste fietste hij zonder licht en ten tweede had hij zijn woning aan de Stakenbergweg onvoldoende verduisterd. Dus in het ene geval te weinig en in het andere geval te veel licht.
H. J. Schipper, de Nunspeetse kapper, die destijds als opbouwer met de verduisteringscontrole was belast, vertelt dat de zij- en achterkant van de woning veel licht doorlieten.
’t Was de moeite niet, beweert verdachte. Kiertjes van niks. Hij weet best waarom ze hem gepikt hebben. Anderen staan klaar met koffie en sigaren als de controleurs op pad zijn, maar daar wil hij niets van weten. Plicht is plicht.
2 x f 3 of 2 x 3 dagen.

Hemelvaartsdag 1941 was stil in Nunspeet. Er was weinig verkeer op de weg. Fietsende dagjesmensen  waren er wel, maar bij lange na niet in de aantallen van vroeger.

Het weer was goed en de regen had ons dorp in het feestelijk kleed van lentegroen getoverd,

schreef de krant op 24 mei 1941.

Pesie's Bad werd weer opengesteld.

Het is een lust om te zien, hoe glashelder het zwemwater is. De blauwe schijn, welke hier in Nunspeet de natuurlijke kleur van het water is, heeft in deze bosrijke omgeving een aardig effect. Verwacht wordt dat door toepassing van een verbetering in het systeem van de verzorging van het water, de grote helderheid het gehele seizoen bewaard zal kunnen blijven, mede door het feit dat algengroei hierdoor in het geheel niet zal kunnen plaatsvin¬den. Ook het terrein, waarop de aanplant van jong hout uit de eerste jaren van het bad tot wasdom begint te komen, maakt een uitstekend verzorgde indruk.
Zoals reeds eerder gemeld, heeft de directie besloten tot uitbreiding van de kleedgelegen¬heid over te gaan. Aan de dameskant is een gemeenschappelijk kleedlokaal bijgebouwd van 9½ m lang en 3 m breed. In hoofdzaak is deze gelegenheid bestemd voor grote groepen als kampen enz. Daar dit lokaal enigszins afgelegen ligt, zijn ter plaatse bijge¬bouwd: twee douche-kamers, één toilet en een grote voetenwasbak. Uit hygiënische overwegingen is voorts van dit lokaal een betonpad langs het terras naaar het perron rondom het bad gelegd.
De rijwielstalling bij het bad is nagenoeg gereed. Ook dit is stellig een grote verbetering, welke een eind zal maken aan de warwinkel van fietsen, die wij op hete dagen dikwijls voor het bad konden aantreffen.

Pinksteren 1941 bracht in de hotels veel gasten. Er waren wel fietsers, maar grote doortrekkende fietsclubs waren er niet. De oorzaak was de banden¬schaarste.

← Naar overzicht

het gemeentebestuur

Het gemeentebestuur

Gegevens volgen in de maanden mei, juni of juli 2023

​​​​​​​

De gemeenteraad bijeen

Gegevens volgen in de maanden juni of juli 2023


Het provinciaal bestuur

Gegevens volgen in de maanden juni of juli 2023

← Naar overzicht

werkverschaffing

Werkverschaffing

​​​​​​​Gegevens volgen in de maanden juni of juli 2023

← Naar overzicht

oorlogshandelingen

Oorlogshandelingen

​​​​​​​Gegevens volgen in de maanden juni of juli 2023


Weinig oorlogshandelingen

Gegevens volgen in de maanden juni of juli 2023


Piloten van het ijs gehaald

Gegevens volgen in de maandenjuni of juli 2023

← Naar overzicht

winterhulp nederland

Winterhulp Nederland

​​​​​​​Gegevens volgen in de maanden juni of juli 2023

← Naar overzicht

nunspeet, de bakermat van de arbeidsdienst

Nunspeet, de bakermat van de Arbeidsdienst

Gegevens volgen in de maanden juni of juli 2023


De Opbouwdienst

Gegevens volgen in de maanden juni of juli 2023


De kaderopleiding van de Arbeidsdienst

Gegevens volgen in de maanden juni of juli 2023

← Naar overzicht

de politie

De politie

Gegevens volgen in de maanden juni of juli 2023

← Naar overzicht

het eerste verzet

Het eerste verzet

Gegevens volgen in de maanden juni of juli 2023


Klaas ter Horst en de Geuzen

Gegevens volgen in de maanden juni of juli 2023

​​​​​​​

← Naar overzicht